De eerste auto op Urk
aug
Voor het project ‘Urk in stientjes‘ was ik op zoek naar de geschiedenis van de eerste auto op Urk. Wie bracht hem hier en wanneer? Het antwoord vond ik: de eerste Urker auto was van Jannes Oto. Maar dat was niet de allereerste auto die voet op Urker grond zette.
Het ware avontuur begon met de familie Kornalijnslijper. Hun Model T Ford vrachtwagen, bestuurd door Sam, maakte in 1929 deel uit van een kleine colonne van drie voertuigen die van Enkhuizen naar Urk reden. Maar er was één groot probleem: Urk was toen nog een eiland, en er was geen weg. Hoe ze dan toch op Urk kwamen? De uitzonderlijk strenge winter had de Zuiderzee dichtgevroren, waardoor ze over het ijs konden rijden.
De tocht was echter allesbehalve eenvoudig. Bij de beruchte ‘val van Urk’ – waar een grote scheur door het ijs liep – stond hun geluk op het punt te kantelen. Maar een paar pientere jongens hadden houten balken over de scheur gelegd. Tegen betaling mochten de auto’s voorzichtig oversteken. Het ging goed, tot de laatste Ford, met zijn smalle wielen, naast de balk gleed. De achterkant van de wagen zakte gevaarlijk door het breekbare ijs. Terwijl de auto langzaam in de diepte zonk, werd de lading gelukkig gered.
Ondanks de tegenvallers gingen de ‘Keuzers’ dapper verder. De schemering viel en de kou beet harder, maar opgeven was geen optie. In het donker bereikten ze eindelijk de haven. Door luid geroep werden ze door de Urkers naar de wal geleid. Waarschijnlijk reden ze bij de Roosies aan wal, want dat was de eerste scheepswerf die je tegenkwam als je de haven binnenvoer, of in dit geval reed.
s Avonds probeerden de Keuzers nog een spelletje kaarten te spelen in hotel Zeezicht, maar dat was streng verboden. Een gezellige dag hadden ze zeker niet, en toen de Urkers ook nog aandrongen dat ze op zondag niet mochten vertrekken, sloeg de irritatie toe. Er mocht niet worden afgerekend op zondag, dus moesten ze tot maandag blijven. Maar de twee overgebleven Fordjes lieten zich niet tegenhouden. Ze vertrokken alsnog die zondag, of ze betaald hebben is een raadsel dat verloren ging in de tijd.
Noot van de auteur 20-01-2025
De winter van 1929 was een zeer strenge. De Zuiderzee vroor vaker dicht, echter was het ijs tussen Urk en Enkhuizen niet altijd betrouwbaar. Door sterke stromingen bleef het ijs in beweging wat voorkwam dat het stevig genoeg dichtvroor. De unieke situatie in 1929 werd dankbaar gebruik van gemaakt door dagjesmensen en ondernemers. Meerdere auto’s wisten het eiland te bereiken. Voor het onderhouden van de postverbinding kocht de Eerste Urker Stoomboot Maatschappij ‘Urks Belang’ zelfs een eigen wagen. Meer dan 1000 dagjesmensen bezochten die winter Urk vanuit Enkhuizen, Lemmer en Kampen. Ze kwamen te voet en per fiets.
